Nội dung chính
Ngành quảng cáo sử dụng người nổi tiếng đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, nhưng kèm theo đó là những rủi ro về thông tin sai lệch và trách nhiệm pháp lý.
Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm, Giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp, Đại học RMIT Việt Nam.
Ngành tiếp thị bằng người nổi tiếng và người ảnh hưởng (KOL) đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, nhờ tỉ lệ sử dụng mạng xã hội cao và niềm tin của người tiêu dùng vào những nhân vật trực tuyến. Theo nghiên cứu của Statista Market Insights, tính đến năm 2024, Việt Nam có 1.132 người ảnh hưởng sở hữu trên 1 triệu người theo dõi.
Sự xuất hiện của người nổi tiếng và KOL trong quảng cáo tạo hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ, giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận thị trường. Tuy nhiên, sự tin tưởng này cũng đặt ra nguy cơ người tiêu dùng bị dẫn dắt bởi thông tin quảng cáo không chính xác.
Khung pháp lý điều chỉnh hoạt động quảng cáo tại Việt Nam
Luật Quảng cáo 2012 là nền tảng chính, quy định về tính trung thực và chính xác của thông tin quảng cáo. Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 và 2023 cũng bảo vệ người tiêu dùng khỏi thông tin sai lệch và cho phép yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định cụ thể về các hình phạt đối với hành vi vi phạm quảng cáo, với mức phạt tiền lên đến 100 triệu đồng. Trách nhiệm pháp lý của người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo là đảm bảo thông tin chính xác và không gây hiểu lầm.
Người nổi tiếng bán hàng trên mạng.
Hậu quả của việc vi phạm quy định quảng cáo
Không chỉ dừng lại ở mặt pháp lý, người nổi tiếng có thể mất đi niềm tin từ công chúng, gây tổn hại đến danh tiếng và sự nghiệp. Việc mất niềm tin công chúng có thể dẫn đến mất các hợp đồng quảng cáo và cơ hội hợp tác khác.
Hành vi vi phạm của một người nổi tiếng có thể gây ảnh hưởng lan tỏa, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng vào toàn bộ ngành nghề liên quan. Ví dụ, quảng cáo sai sự thật về thực phẩm chức năng có thể làm giảm niềm tin vào tất cả các sản phẩm tương tự.
Trách nhiệm đạo đức của người nổi tiếng
Công chúng thường “mặc định tin tưởng” vào lời giới thiệu của người nổi tiếng. Điều này đặt ra yêu cầu đạo đức rất cao đối với họ: không được vì lợi nhuận cá nhân mà bất chấp hậu quả tiêu cực cho người tiêu dùng.
Người nổi tiếng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi nhận lời quảng cáo cho một nhãn hàng nào đó, đảm bảo sản phẩm an toàn, đã được kiểm định chất lượng và có nguồn gốc minh bạch.
Để đảm bảo trách nhiệm đạo đức và nghề nghiệp, người nổi tiếng cần tuân thủ nguyên tắc “biết – kiểm chứng – chịu trách nhiệm”. Họ cần tìm hiểu rõ thông tin về sản phẩm, kiểm chứng các tuyên bố quảng cáo và sẵn sàng chịu trách nhiệm cho lời nói của mình.
Giải pháp cho môi trường quảng cáo lành mạnh
Quảng cáo sản phẩm không chỉ là hoạt động thương mại đơn thuần, mà còn là cam kết về trách nhiệm đối với cộng đồng. Người nổi tiếng cần nhận thức sâu sắc về điều này và nâng cao nhận thức pháp lý, đạo đức nghề nghiệp.
Về phía các cơ quan quản lý, cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường thực thi pháp luật để đảm bảo tính nghiêm minh và răn đe.
Chỉ khi người nổi tiếng chịu trách nhiệm cho lời nói của mình, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường quảng cáo lành mạnh, minh bạch và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.