Đạo diễn Lương Đình Dũng vừa chia sẻ những cảm xúc sâu sắc về đề xuất mua bản quyền phim Xẩm Đỏ của Ninh Bình, một tác phẩm hiếm hoi tôn vinh giá trị của di sản hát Xẩm, loại hình nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Với ông, đó là một cảm xúc tự hào và thi vị, khi nhắc đến hành trình dài để theo đuổi dự án điện ảnh đầy tham vọng này.
Sau nhiều năm, ông vẫn nhớ lại khoảng thời gian cố gắng và kiên quyết để hiện thực hóa ý tưởng về một bộ phim tôn vinh giá trị của hát Xẩm. Đó là một cuộc chạy đua với thời gian khi nghệ nhân Hà Thị Cầu đã ở tuổi 95. Ông luôn tâm niệm rằng trong âm nhạc dân gian, các nghệ nhân không chỉ là người giữ tiếng hát mà còn như những cuốn sách sống, ẩn chứa nhiều điều quý giá cần được lưu giữ và bảo tồn.
Lắng nghe và cảm thụ tiếng hát của một nghệ nhân dân gian, ta có thể cảm nhận cả một cuộc sống được chuyển động trong đó. Đó là lý do tại sao ông cho rằng cần phải lưu giữ những giá trị này cho thế hệ mai sau. Về nguồn cảm hứng đặt tên cho bộ phim là Xẩm Đỏ, ông cho biết âm nhạc không chỉ là âm thanh mà còn ẩn chứa rất nhiều hình ảnh và màu sắc. Ông cảm nhận rằng hát Xẩm thiên về gam màu nóng và điều đó đã truyền cảm hứng để ông đặt tên cho bộ phim.
Xẩm Đỏ là bộ phim âm nhạc đầu tiên không dùng lời bình và để thực hiện điều này, ông đã phải nỗ lực rất công phu. Ông không sử dụng thủ pháp nào mà hoàn toàn để tự nhiên, theo đuổi âm nhạc và nhân vật từ đầu đến cuối bộ phim. Đối với ông, âm nhạc, tranh và thơ luôn là nguồn cảm hứng để sáng tạo hình ảnh.
Quá trình thực hiện bộ phim kéo dài gần 2 năm để quay và phải 4 năm sau Xẩm Đỏ mới hoàn thành. Ông cho biết đó là một hành trình dài để tạo ra một tác phẩm điện ảnh về di sản, và có lẽ với bất kỳ di sản nào cũng có thể gặp phải những tình huống tương tự. Khi gặp nghệ nhân Hà Thị Cầu, ông biết rằng việc quay phim trong một khoảng thời gian ngắn là không thể.
Ông cũng chia sẻ những kỷ niệm đặc biệt trong quá trình thực hiện bộ phim, như khi dây đàn bị đứt hay khi các cảnh mưa không thể được thực hiện, nhưng rồi bất chợt một cơn mưa đến. Hình ảnh của bộ phim không chỉ tập trung vào nghệ nhân mà còn sinh động với hình ảnh của miền quê mộc mạc ở Yên Mô, Ninh Bình, với chợ quê, hoa gạo, bến đò trên sông và sự xuất hiện của nhiều nghệ nhân hát xẩm.
Với kinh nghiệm thực hiện 6 tác phẩm chèo nổi tiếng, ông cho rằng để trở thành một đạo diễn điện ảnh, cái gốc và hành trang nghệ thuật phải bắt nguồn từ những tác phẩm văn học và nghệ thuật dân tộc. Qua đó, thể hiện sự trân trọng với di sản văn hóa và khát vọng được tiếp cận với những giá trị nghệ thuật độc đáo của nghệ thuật truyền thống Việt Nam.
Thông qua những chia sẻ của đạo diễn Lương Đình Dũng, có thể thấy được sự đam mê và tâm huyết của ông với dự án điện ảnh Xẩm Đỏ, cũng như nỗ lực của ông trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật truyền thống này.
Tìm hiểu thêm về phim Xẩm Đỏ và đóng góp của đạo diễn Lương Đình Dũng trong việc bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam.